Przed pierwszym spotkaniem z psychologiem - Dzieci i nastolatki:
W przypadku dzieci / nastolatków przed 16rż – pierwsze spotkanie powinno nastąpić po uprzednim zebraniu wywiadu z rodzicem / opiekunem prawnym.
Cel pierwszego spotkania dziecka / nastolatka z psychologiem:
Celem pierwszego spotkania dziecka / nastolatka z psychologiem jest zapoznanie się czyli wstępne budowanie relacji psychoterapeutycznej, znormalizowanie ewentualnych nieprzyjemnych emocji, zebranie wywiadu i punktu widzenia dziecka / nastolatka, budowanie poczucia bezpieczeństwa. Musimy pamiętać, że problemy rodziców / środowiska edukacyjnego nie zawsze pokrywają się z problemami naszego dziecka.
Pytanie, jakie należy sobie zadać to po czyjej stronie jest motywacja do wizyty u psychologa – często mamy do czynienia z trudnościami widzianymi przez rodzica i niską motywacją do spotkania ze strony dziecka. Taki stan może wynikać zarówno z braku dostrzegania trudności, jak i negatywnymi przekonaniami dotyczącymi samej wizyty (np. do psychologa chodzą osoby słabe; ktoś dowie się o wizycie itp.).
Wytłumacz dziecku jaki jest cel pojawienia się u psychologa, co cię martwi. Postaw się jako członek zespołu (rodzice + dziecko / nastolatek) próbujący wspólnie rozwiązać ten problem.
Ważna jest wcześniejsza rozmowa:
- co wie o psychologu – możesz wytłumaczyć kim jest i kim nie jest; co robi, a czego nie (psycholog to nie lekarz, co oznacza brak badań, zastrzyków),
- omów, jak będzie wyglądało spotkanie – rozmowa + do wyboru gry, zabawy ruchowe, oglądanie filmów,
- jeśli jako rodzic sam jesteś po pierwszym spotkaniu – opisz jak ono wyglądało, opisz gabinet i jak się czułeś / czułaś podczas wizyty,
- jeśli dziecko / nastolatek było u psychologa – jak pamięta tą wizytę, co mu się podobało, a co nie (można uczulić psychologa nt. tego spotkania, co też pozwoli się do niej odpowiednio przygotować),
- jakie są zasady spotkania z psychologiem (poufność, pierwsza wizyta nie jest wiążąca, możemy rozmawiać na każdy temat),
- jakie ma prawa – od 16 rż. Niezbędna będzie zgoda nastolatka na uczestnictwo w spotkaniu – często to właśnie uznanie jego samostanowienia i autonomii jest pierwszym etapem zmiany w motywacji do spotkania z psychologiem,
- udziel odpowiedzi na wszelkie pytania.
Jak można wzmocnić motywację do wizyty:
- można ustalić maksymalnie 1-3x wizyty, po której nastąpi decyzja co do dalszych spotkań – nie są one wiążące, a więc „idziemy się przekonać, jak będzie”,
- można ustalić nagrodę za wizytę jako wzmocnienie,
- porozmawiać o problemie – pomocne mogą być pytania: co się stanie, jak nie pójdziemy i co musiałoby się stać, by zacząć szukać pomocy i czy to już nie ten moment? Czy jeśli moglibyśmy cofnąć się do początku problemu i zestawić z tym, co jest teraz, to co „ja z przeszłości” poradziłaby mi obecnie?,
- pokaż zdjęcie psychologa, jeśli dostępne są nagrania w internecie – obejrzyjcie je wspólnie – zapytaj się dziecka / nastolatka o odczucia,
- jeśli niepokój nadal się pojawia – znormalizuj – czyli wytłumacz, że w końcu to pierwsza wizyta i jak „pierwsze razy” lęk może się pojawić. Spróbujcie znaleźć sytuację z przeszłości, gdzie lęk towarzyszył jakiemuś wydarzeniu ale udało się go przezwyciężyć i wziąć udział w wydarzeniu (np. wizyta na basenie; odwiedziny u koleżanki; wyjazd w nowe miejsce na wakacje). Potraktujmy emocje nie jako wyznacznik zagrożenia, ale jako informację o tym, jak ważna jest to wizyta.
Po spotkaniu zawsze zapytaj o odczucia dziecka / nastolatka na temat wizyty u psychologa - jeśli wcześniej pojawiał się niepokój - skonfrontuj pytając, czy ten niepokój dalej się utrzymuje, a jeśli tak, to na jakim poziomie. Zapytaj, co mu się podobało, a co nie.
Podsumowując udziel dziecku wsparcia:
- informacyjnego (kim jest, co robi),
- emocjonalnego (jak się czuje w związku z wizytą, możesz omówić jaki psycholog jest po Twojej wizycie),
- zadaniowego (mogę tam być z tobą; „idziemy sprawdzić jak będzie”).
Czego nie robić:
- ukrywać, do kogo się jedzie,
- odbywać wizytę bez uprzedniej rozmowy nt. Spotkania z dzieckiem / nastolatkiem,
- straszyć brakiem wizyty bądź samą osobą psychologa.
W przypadku, gdy dziecko / nastolatek informuje o myślach samobójczych bądź ma za sobą próby samobójcze / informuje o planach odebrania sobie życia należy w trybie natychmiastowym udać się do najbliższego szpitala celem zgłoszenia lekarzowi (najlepiej psychiatrze o specjalizacji dzieci i młodzieży) o wymienionych myślach. Priorytetem jest zawsze zapewnienie bezpieczeństwa.